رابطه بين احساس خودسودمندي،انگيزش ورزشي و اجراي کشتي گيران امريکايي در مقايسه با کشتي گيران ايراني

فريده شريفي فر، دکتر فرشاد تجاري

خودسودمندي يکي از موثرترين سازه هاي روانشناسي است که گمان مي رود تاثير بسزايي در بدست آوردن نتايج در رقابتهاي ورزشي داشته باشد[1]. گولد و همکارانش(١٩٩٩) دريافتند که خودسودمندي و اعتماد تيمي از مهمترين عواملي هستند که ورزشکاران المپيک ايالات متحده در نمايش بازي هاي المپيک«ناگانو»در عملکردشان موثر مي‌دانستند[٩].واژه خودسودمندي قوت اطمينان شخص به دادن پاسخي موفقيت آميز است که براي گرفتن نتيجه اي معين لازم است. بندورا (١٩٩٠) بيان ميدارد : وقتی مهارتهای ضروری و محرکهای کافی (انگيزش) موجود باشند ،خودسودمندی اجرای طبيعي را پيش بيني مي کند[3]. ويس و همکارانش (١٩٩٨)به اين نکته دست يافتند که هراندازه خودسودمندي مشاهده شده بالا باشد،به همان اندازه عملکرد ورزشي بهتر خواهد بود[4].از سويي ديگر ميان هدف شخصي و نحوه اجرا،تعدادي فاکتور بعنوان انگيزه ايفاي نقش مي کنند[١]. انگيزه ها عوامل دروني هستند که رفتار شخص را تحريک مي کنند، درجهت معيني سوق مي دهند و هماهنگ مي سازند[١١]. افرادنه فقط ازلحاظ توانايي انجام کاربلکه ازلحاظ اراده انجام کارياانگيزش تفاوت دارند.بعلاوه بيشترمردم انگيزه هاي چندگانه اي براي انجام فعاليتهادارند[٥].تي اولماني(٢٠٠٦)درتحقيقي درارتباط بين بی انگيزگي وانگيزه خودتعييني دردرک تمرين مرتبط بارفتار،شناخت وخودارزيابي،دريافت که انگيزش دروني بهترين پيشگوي رفتارسازگارمي باشد[١٢].درک کارکردهاي انگيزش درمحيط هاي ورزشي براي روانشناسان ورزشي اهميت دارد.مطالعه انگيزه هاي شخصي براي شرکت درورزش درتوسعه مربيگري،حفظ انگيزش،ممانعت ازتحليل قواي رواني وکناره گيري ازفعاليت،به مربيان کمک مي کندتاباايجادجوانگيزشي ،امکان توسعه همه انگيزه هاياحداقل تاحدممکن رافراهم نمايند[٥].براي کمک به ورزشکاران درانتخاب راه رسيدن به هدفشان،مربيان بايد احساس خودسودمندي راتقويت کنندوخودورزشکاران نيزبايدفعالانه درتنظيم اهدافشان سهيم شوند. اهميت تحقيق حاضردرتعيين جايگاه خودسودمندي وانگيزش درنحوه اجراي ورزش بعنوان متغيرپيشگو و مقايسه آن بين ورزشکاران ايراني و امريکايي مي باشد.

 روش شناسي:

 پژوهش حاضراز نوع توصيفي ومقايسه اي است .٤٧ کشتي گيرمردايراني(٦/٢=SD،١٢/٢٥=M) و١٠ کشتي گيرامريکايي (٢/١=SD، ٢٥=M) به طورداوطلبانه در تحقيق شرکت نمودند.براي جمع آوري اطلاعات ازپرسشنامه خودسودمندي ريزتحليل بندورا(PSE) که شامل١٠ گزينه وپرسشنامه انگيزش ورزشي بليس وهمکارانش (SMS) شامل ٢٨ گزينه ونيزبراي اجراي حرکتي ورزشکاران از سيستم امتيازگذاري و نتايج مسابقه استفاده شد.ازآمارتوصيفي براي تنظيم داده ها وتعيين شاخصهاي آماري ،براي تعيين رابطه متغيرهاازضريب همبستگي اسپيرمن وبراي مقايسه بين متغيرهاي دوگروه ازآزمون T مستقل استفاده گرديد.

 يافته ها:

 يافته هاي حاصل ازآزمون آماري اسپيرمن، نشانگراختلاف معني داري بين احساس خودسودمندي وانگيزش دروني کشتي گيران ايراني( ٠١٢/٠=p، ٣٦٥/٠=r)بود. بين انگيزش بيروني وانگيزش دروني نيز (٠=p، ٥٩٦/٠= r ) اختلاف معني داري مشاهده شد(جدول١). درصورتيکه درکشتي گيران امريکايي بين بي انگيزگي وانگيزش بيروني (٠١٥/٠=p ،٧٣٦/٠=r)اختلاف معني داري وجود داشت(جدول٢) . از آزمونt نمونه هاي مستقل براي ارزيابي فرضيه هاي تحقيق مبني بر اختلاف بين ميزان متغيرهاي تحقيق در دو گروه استفاده شد. آزمونt براي احساس خودسودمندي ( ٠= p ، ٢٠٩/٥ =(٥٥)t ) معني دار بود.بنابراين ورزشکاران امريکايي (١٥/١٧=SD ، ١٠٠/٥٩= M) از ورزشکاران ايراني ( ٦٥/٩ =SD ، ٧٤/٣٨= M) خودسودمندي بالاتري دارند. همچنين آزمونt براي انگيزش بيروني ( ٠٢٥/٠=p ، ٣١١/٢= (٥٥) t )معني دار بود و نمايانگر انگيزش بيروني بيشتردرورزشکاران ايراني(٧٦/١=SD ، ٧٠/٥٩=M ) نسبت به ورزشکاران امريکايي(٤١/٤=SD ، ٧٠٠/٤٩= M) مي باشد(جدول ٣) .

جدول ١- ميزان همبستگی احساس خودسودمندی و زيرمقياس های انگيزش کشتی گيران ايرانی

جدول ٢- ميزان همبستگي احساس خودسودمندي و زيرمقياس هاي انگيزش کشتي گيران امريکايي

جدول ٣- مقايسه ميانگين متغيرها در دو گروه کشتي گيران ايراني و امريکايي

بحث و نتيجه گيري:

نتايج حاصل ازاين تحقيق نشان دادکه در کشتي گيران ايراني، انگيزش دروني ارتباط معني داري باانگيزش بيروني داردوبانتايج تحقيقات ولوچوپولوس(٢٠٠٠) وبريانت گراتي(١٩٨٧) مبني براينکه وقايع و اتفاقات خارجي و اعمال شرايط محيطي مساعد(انگيزه بيروني)باعث افزايش انگيزه دروني مي شودمطابقت دارد. نتايج همچنين نشان دادکه انگيزش دروني پيشگوي اجراي کشتي مي باشدوباتحقيقات تي اولماني (٢٠٠٦) وشريفي فر(١٣٨٠)وبريروهمکاران(١٩٩٥)مطابقت دارد.باتوجه به اينکه انگيزش دروني تنهاپيشگوي اجراشناخته شده،به نظرمي رسد،افزايش سطح انگيزش دروني کمک موثري درتداوم نمرينات وپيشرفت ورقابت باشد . نتايج حاصل از مقايسه دو گروه کشتي گير نشان داد که کشتي گيران امريکايي انگيزه هاي دروني بالاتري دارند وبا تحقيقات ايبک (١٩٩٥)، ايکس(٢٠٠١) و ويس (١٩٩٠) مبني براينکه زير مقياسهاي انگيزش دروني دلايل اصلي شرکت بزرگسالان در تمرينات و اجرا مي باشند مطابقت دارد.

منابع:

١- بلانچارد،کنث ،هرسي ، پال ،مديريت رفتارسازماني کاربرد منابع انساني، علاقه بند، علي ، چاپ بيست و چهارم ، ١٣٨٣، انتشارات اميرکبير تهران

٢- شريفي فر، فريده ، ارتباط انگيزش دروني ، انگيزش بيروني و احساس خودسودمندي واجراي کشتي ،پايان نامه کارشناسي ارشد ،دانشگاه آزاد اسلامي ، ١٣٨٠ .

 3- Bandura , A.(1990). Perceived self- efficacy in the exercise of personal agency. Journal of Applied Sport Psychology, 2, 128-163.

 4- Briere , Nathalie M. Blais Mac R. and others: Toward A New Measure of Intrinsic Motivation , Extrinsic Motivation , and A motivation in sports : The sport Motivation scale (SMS) , Journal of sport & Exercise Psychology , 1995 ,17,35 – 530

 5-Crust, Lee (2005), Sport Motivation :To create a positive motivational climate you need more carrot than stick

 6- Ebbeck, V. Gibbons, S.L. & Loken- Dahle, L.J.(1995). Reasons for adults participation in physical activity : an interactional approach. International Journal of Sport and Exercise Psychology, 26,262-275.

 7- Eix, T. (2001): Intrinsic and Extrinsic Motivation in sport , An analysis of gender differences. Unpublished Doctoral Dissertation, Department of Psychology, Carlton University.

 8- Feltz , D.L. chase , M.A. Moritz , S.E. & Sullivan , P.J (1999) . Development of the multidimensional coaching efficacy scale . Journal of Educational Psychology . 91,765-776.

 9- Gould , D. Greenleaf ,C. Lauer , L. & chung , Y.(1999) .Lessons from Nagano . Olympic , 9,-25.

 10- Gratty Bryant , Psychology of sport 1987 ,P 1830

 11- Papageorgiou , P. (2001) . Forecast of participation in exercise program:Health adults and patients with coronary heart disease. Unpublished Master Dissertation , University of Thrace , Department of physical Education and Sports Science .

 12-Tolmauni , Toumaniz : The role of self – determined motivation in the understanding of exercise .related behaviours , cognitions and physical self- evaluations ,Journal of sports sciences (J.sport sci.) , ISSN 0264- 0414 , 2006 , vol.24, p.393-404.

 13- Vlachopoulos , S.P. Karageorghis , C.I. & Terry, P.C. (2000) . Motivation profiles in sport :A self – determination theory perspective. Research Quarterly for Exercise and Sport , 71(4) , 387-397.

 14- weiss ,M.R. McCllagh , P. Smith , A.L. & berlant , A.R. (1998) . observational Jearning and the fearful child : Influence of peer models on swimming skill performance and psychological responses . Research Quarterly for Exercise and sport , 69, 380-394 .