مقایسه اضطراب ورزشی در ورزشکاران تیمهای انفرادی و گروهی پارالمپیک ایران

فریده شریفی فر ، دکتر محمدکاظم واعظ موسوی

موفقیت یا شکست در میادین ورزشی به عوامل زیادی بستگی دارد ، اهداف ورزشکار ، ویژگیهای شخصیتی او ، چگونگی روابط او با سایر ورزشکاران ، انگیزه ها ، شناخت مربی از ورزشکار و بسیاری از عوامل روانی و اجتماعی دیگر از قبیل اضطراب ورزشی ، همگی عواملی هستند که می توانند بر کیفیت عملکرد و نتایج آن تاثیر بگذارند.
یکی از متغیرهایی که با عملکرد ورزشی ارتباط نزدیکی دارد ، اضطراب ورزشی است که در موقعیت رقابتهای ورزشی ظاهر می گردد . یافته ها بر رابطه بین اضطراب و عملکرد تاکید می کنند و حاکی از تاثیر منفی اضطراب بر عملکرد ورزشکاران می باشند . اضطراب ورزشی عملکرد ورزشکاران را تحت تاثیر قرار می دهد و هرچه میزان اضطراب بالاتر باشد ، عملکرد ورزشکاران نیز درحین رقابت پایین تر خواهد آمد . هنین (1980) و کراون (1993) بین اضطراب و عملکرد ورزشی رابطه منفی معنی داری به دست آوردند . دان (2001) در پژوهش خود خاطر نشان ساخت ؛ بین افرادی که اوقات فراغت را به فعالیت بدنی معمولی می پردازند و ورزشکاران حرفه ای ، تفاوت معنی داری در کاهش علائم افسردگی و اضطراب وجود دارد. فلتچر و هانتون (2001) نشان دادند که بین میانگین نمرات اضطراب ورزشی در گروههای دارای مهارتهای بالا و پایین تن آرامی ، گفتگوی با خود و تصویر سازی تفاوت معنی داری وجود دارد . هانتون و همکاران (2004) نشان دادند که شدت اضطراب شناختی و اضطراب جسمی ورزشکاران با نزدیک شدن به زمان مسابقه افزایش و اعتماد به نفس کاهش می یابد . همچنین بین اضطراب و عملکرد ورزشی ارتباط معنی دار و منفی به دست آمد .
پسند (1374) دریافت که میزان اضطراب در رشته های انفرادی کمتر از رشته های گروهی است ، زیرا نتیجه فعالیت ورزشکاران بستگی مستقیمی با اجرای وی دارد. گلچین مقدم (1378) در تحقیق خود به این نتیجه دست یافت که بین میزان اضطراب رقابتی ورزشکاران موفق رشته های کشتی و والیبال در مسابقات لیگ و ورزشکاران نا موفق تفاوت معنی داری وجود دارد. با توجه به نتایج تحقیقات پیشین به نظر می رسد که متغیر اضطراب ورزشی ورزشکاران نخبه کمتر مورد بررسی قرار گرفته اند، لذا پژوهش حاضر سعی برآن دارد تا این متغیر را در ورزشکاران تیم ملی پارالمپیک بررسی نماید.

روش شناسی:

روش تحقیق حاضر توصیفی- همبستگی بوده و میزان اضطراب ورزشکاران با استفاده از پرسشنامه 21 سوالی اضطراب ورزشی (SAS ) سنجیده شد. این پرسشنامه سه خرده مقیاس اضطراب بدنی، نگرانی و تمرکز را می سنجد.
پرسشنامه ها با همکاری فدراسیونهای مربوطه در اختیار کلیه ورزشکاران تیمهای ملی که جهت شرکت در اردوی پارالمپیک برگزیده شده بودند ، قرار گرفت که شامل تیمهای ؛ گلبال (8 نفر) ، وزنه برداری (7 نفر) ، جودو (5 نفر) ، والیبال ( 13نفر) ، بسکتبال(11نفر) ، فوتبال (15نفر) و دو ومیدانی (12نفر) می باشند.

یافته ها:

جدول شماره 1 نمایانگر زیر مقیاسهای اضطراب ورزشی در رشته های تیمی و انفرادی ورزشکاران نخبه پارالمپیک می باشد.
نتایج نشان می دهد که ورزشکاران تیمی در مقایسه با ورزشکاران انفرادی اضطراب بدنی و نگرانی کمتری داشتند و درمیانگین تمرکز نتایج نسبتا مشابه ای کسب نمودند.

جدول 1. میانگین مربوط به مقیاسهای اضطراب ورزشی

برای بررسی تفاوت میان رشته های مختلف براساس میزان اضطراب از آزمون کروسکال والیس استفاده شد. باتوجه به مجذور کا (46/10) و سطح معنی داری (106/0= p ) اختلاف معنی داری بین اضطراب رشته های مختلف مشاهده گردید . با توجه به نمودار زیر کمترین میانگین اضطراب متعلق به وزنه برداران و بیشترین میزان اضطراب متعلق به دو ومیدانی کاران گزارش شده است .

 بحث و نتیجه گیری :

ورزش علاوه برایجاد حس رقابت و انگیزش ،حس تردید قابل توجهی را در ورزشکار بر می انگیزد . درست در همین زمان ، تیر انداز المپیک یک تیر خلاص رها می کند ، یا یک بازیکن به قصد گل شوت می زند بدون اینکه نتیجه آن مشخص باشد. بنابراین اضطرابی که ورزش ایجاد می کند با تردید ذاتی ورزشکار مرتبط است . وقتی تردید و اضطراب ورزشکاران را بر می انگیزاند ،آنها این اضطراب را به دیگران القا می کنند. عوامل بسیاری برای افزایش میزان اضطراب ورزشکاران وجود دارد بعنوان مثال، هر چه رقابت مهم تر باشد ، استرس بیشتر است و رقابت کننده مستعد اضطراب بیشتری خواهد بود.
تماشاچیان هم تأثیر بسزایی بر احساسات ورزشکار می گذارند ، در واقع مطالعات انجام شده روی بازیهای خانگی نشان می دهند که تیم هایی که در خانة خود بازی می کنند بطور متوسط 64-56 درصد بازیها را می برند ، میزان چشمگیر تعداد مدال های تیم های میزبان در بازیهای المپیک هم قابل توجه می باشد، خصوصأ شکست رکورد در کسب مدال های بسیار توسط استرالیا در المپیک سیدنی (سال 2000) و ورزشکاران یونان در المپیک آتن ( در سال 2004).
میزان انتظار افراد برای کنترل عوامل مختلف استرس زای رقابتی به شخصیت ، نوع تربیت ، تجارب و خصوصیات اضطرابی آنان بستگی دارد. این عوامل تفاوت های فردی محسوب می شوند زیرا همین عوامل هستند که هر یک از افراد را به یک فرد خاص تبدیل می کنند . مطالعات اخیر شدت وجهت اضطراب را بعنوان امید دستیابی به اهداف و جهت یابی اهداف رقابتی بررسی کرده اند . شدّت اضطراب یعنی میزان حسّ اضطراب یک فرد ، در صورتیکه جهت بستگی به تعبیر فرد از این نکته دارد که علائم اضطراب را یک عامل تسهیل کننده یا مخرّب در عملکرد بداند. بازیکنان تیمی ، که به دستیابی اهداف امیدوار بودند و در تحقق آنها تلاش کردند ، راحت ترین تعابیر را از علائم اضطراب تجربه کردند، همانگونه که از نتایج این تحقیق نیز حاصل شد و با نتایج تحقیقات گوهررخی(1386) همخوانی داشت در حالیکه با پژوهش پسند مغایرت داشت.

منبع:

1-برد، آن ماری مرتضوی ، حسن ، روانشناسی و رفتار ورزشی ، انتشارات سازمان تربیت بدنی ، چاپ اول ، 1380 .
2-وودز، بابارا، مسیبی ، فتح اله ، روان شناسی ورزشی ، بامداد کتاب ، چاپ اول ،1386 .
3-گوهر رخی ، سهیلا ، مقایسه اضطراب رقابتی حالتی بین ورزشکاران رشته های مختلف ، چکیده مقالات اولین همایش بین المللی علمی – ورزشی دانشگاههای جهان اسلام ، اردیبهشت 1386.

 4-Hanton,S.,O. Thomas & I. Maynard(2004);Competitive Anxiety Response in the Week Leading up to Competition; Psychology of Sport and Exercise, Vol.5,pp169-187.

5- Fletcher,D.& S. Hanton (2001); The Relation Between Psychological Skills Usage and Competitive Anxiety Response, Psychology of Sport and Exercise, Vol.2,pp89-101.

 The comparison of sport Trait Anxiety among Paralympics’ Athlete

Farideh Sharififar, NOA Iran
Mohammad VaezMousavi, NOA Iran
F_sharififar@yahoo.com

This research aimed to conduct basic descriptions of level of trait anxiety in disable athletes and to compare them by sport type (individual versus teams). Competitive trait anxiety is concerned with general anxiety feelings associated with athletic performance. It has been defined as perceived anxiety symptoms that predispose someone to interpret circumstances as threatening (Weinberg & Gould, 2003). Study participants were 71 athletes who were selected for Paralympics’ games 2008.Smith sport trait anxiety inventory (SAS) was used to estimate anxiety levels that include: Somatic trait anxiety, Worry trait anxiety and Concentration trait anxiety.
Results: The trait anxiety score of weighting players were lowest and that of Track and Field players were highest. The trait anxiety of individual players was higher than team players.

Keyword: Sport Trait Anxiety, Elite Athlete

** این مقاله در همایش بین المللی روانشناسی ورزشی آکادمی المپیک در سال 1387 به صورت پوستر ارائه شده است